Jak stymulować rozwój mowy u dziecka? 5 praktycznych sposobów
Pierwsze 3 lata życia to kluczowy okres dla rozwoju mowy dziecka. Prawidłowy przebieg procesu nabywania umiejętności komunikacyjnych jest istotny dla pełnego i globalnego rozwoju małego człowieka. Brak komunikacji werbalnej lub trudności związane z mową i jej rozwojem budzą niepokój wielu rodziców. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się ze specjalistą. Spotkanie w gabinecie logopedy lub neurologopedy pozwoli na rozwianie wątpliwości i wdrożenie ewentualnych działań terapeutycznych. Warto pamiętać o tym, że podstawą warunkującą prawidłowy rozwój mowy są bazowe umiejętności komunikacyjne. Zaliczamy do nich m.in. reakcję na imię, gest wskazywania palcem, kontakt wzrokowy oraz wspólne pole uwagi. Często, zanim usłyszymy pierwsze słowa, musimy zrobić krok do tyłu, celem ukształtowania fundamentów rozwoju mowy.
Jak wspierać rozwój mowy dziecka?
1. „Kąpiel słowna”
Otaczanie dziecka mnogością różnorodnych dźwięków ma pozytywny wpływ nie tylko na rozwój mowy, ale i jego rozwój intelektualny. Proces nabywania umiejętności komunikacyjnych odbywa się drogą naśladownictwa. Potrzeba wielu bodźców słownych, by dziecięcy leksykon był bogaty i zróżnicowany. Nazywanie przez rodzica wykonywanych czynności, przedmiotów i emocji pomaga w poznawaniu i zrozumieniu świata. Warto otoczyć dziecko mową już od pierwszych dni jego życia.
2. Poczytaj mi mamo/tato
Czytanie i opowiadanie jest doskonałym sposobem na wzbogacenie u dziecka słownika czynnego i biernego, rozwija jego wyobraźnię oraz myślenie przyczynowo-skutkowe, a także pobudza do aktywności językowej. Częsty i regularny kontakt z żywym słowem wspiera i stymuluje rozwój komunikacji werbalnej. Warto zwrócić uwagę na to, by biblioteczka dziecka była dostosowana do jego wieku i możliwości. Książeczki kontrastowe świetnie sprawdzą się u niemowląt. Dobrym wyborem dla nieco starszego malucha będą książeczki sensoryczne, manipulacyjne i z ruchomymi elementami. Książeczki przeznaczone dla dwulatka i trzylatka powinny charakteryzować się prostą, przystępną językowo formą.
3. Bo zabawa jest od tego, by wspierać mowę na całego!
Zabawa to niezwykle istotny element rozwoju najmłodszych i niesamowicie przyjemny sposób na spędzanie wspólnego czasu. Niesie ona ze sobą ogrom korzyści związanych z rozwojem mowy. By zabawa spełniała swoją terapeutyczną funkcję, warto pamiętać o kilku wskazówkach. Po pierwsze podejmowana aktywność powinna być przyjemnością dla obu stron i odbywać się w swobodnej atmosferze. Rodzicu, poświęć dziecku 100% swojej uwagi. Nie bój się wygłupiać, czy wydawać śmieszne dźwięki. Możesz bawić się głosem, zmieniać go i modelować przebieg zdarzeń. Zrób wszystko, co z perspektywy dziecka może wydawać się atrakcyjne, zabawne i interesujące.
4. Ruch to zdrowie (i pomoże w mowie!)
Nie sposób bagatelizować zestawień przedstawiających powiązanie sprawności ruchowej z kształtowaniem się mowy dziecka. Motoryka duża i mała to elementy rozwoju, które są bezpośrednio powiązane z kompetencjami dot.komunikacji werbalnej. Warto zadbać o odpowiednią dawkę aktywności ruchowej doskonalącej płynność, zręczność, równowagę oraz sprawność dłoni. Struktury nerwowe mózgu, w których zlokalizowane są pola ruchowe ręki, sąsiadują z polami odpowiadającymi za ruchy narządów artykulacyjnych. Pomiędzy jednymi i drugimi zachodzi korelacja i wzajemnie na siebie oddziałują. Aktywności pozornie niezwiązane z rozwojem mowy tj.jazda na rowerze, hulajnodze, korzystanie z placu zabaw, zabawy manualne tj.nawlekanie, zapinanie guzików, spinaczy, prace plastyczne mają znaczący wpływ na prawidłowe funkcjonowanie dziecka oraz proces nabywania i doskonalenia komunikacji werbalnej.
5. Zadbaj o prawidłowy oddech i funkcjonowanie narządów mowy dziecka
Mówienie i oddychanie to dwie nierozłączne, zależne od siebie czynności. Warto zwrócić uwagę na prawidłowy tor oddechowy tj.wdech nosem i wydech ustami. W tym celu należy obserwować sposób oddychania dziecka w spoczynku, zabawie, podczas snu itp. Jeżeli usta dziecka często nie są domknięte i nawykowo oddycha ono przez buzię, niezbędna jest konsultacja laryngologiczna. Sprawne funkcjonowanie narządów artykulacyjnych tj.wargi, język, podniebienie miękkie oraz żuchwa jest niezbędne do prawidłowej produkcji dźwięków mowy. Obniżona sprawność narządów wpływa na jakość mowy.
Warto pamiętać, że tempo rozwoju każdego dziecka to cecha indywidualna. Nie należy jednak tracić czujności i mieć świadomość określonych przez specjalistów norm, charakterystycznych dla każdego wieku i etapu. Wszelkie wątpliwości należy skonsultować ze specjalistą.